Voordelen van periodiek vasten

Dat we bij BIYOMA volledig overtuigd zijn van de vele voordelen van periodiek vasten, wist je misschien al. Maar wat zijn die voordelen precies? En in hoeverre zijn ze gestaafd? We gaan in deze blogpost verder in onze intermittent fasting deepdive. We halen een paar mythes onderuit en bekijken voor wie het wel en niet werkt. We sluiten af met de hamvraag: is intermittent fasting iets voor jou?

Niet helemaal bekend met periodiek vasten? No worries! In deze blogpost leggen we het voor je uit.

VOORDELEN VAN PERIODIEK VASTEN

Wat we eten bepaalt welke bouwstenen we ons lichaam aanbieden, onder andere voor het herstellen van onze cellen en het opbouwen van spiermassa. Maar wanneer en hoeveel we eten heeft eveneens een belangrijke invloed op ons lijf. Het is dus geen verrassing dat periodiek vasten bepaalde veranderingen in ons lichaam veroorzaakt. Hieronder een paar algemene voordelen van periodiek vasten.

POSITIEVE INVLOED OP JE HORMOONHUISHOUDING

 Vasten zou de aanmaak van het menselijk groeihormoon kunnen vervijfvoudigen. Vrees niet: dit betekent niet dat je met intermittent fasting plots een late groeispurt krijgt. Dat groeihormoon heeft dan weer wel een bevorderende invloed op je vetverbranding en helpt je bovendien met het aanmaken van spiermassa.

GEWICHTS- ZONDER SPIERVERLIES

Een studie uit 2011 suggereert dat je met intermittent fasting minder aan spierverlies lijdt dan met een standaard, caloriebeperkend dieet. Uiteraard blijft het belangrijk dat je voldoende proteïnen opneemt en in beweging blijft – geen enkel dieet op zich is een wondermiddeltje.

JE INSULINENIVEAUS DALEN, JE BLOEDSUIKERSPIEGEL WORDT GEREGULEERD

 … en dat maakt het opnieuw makkelijker om gewicht te verliezen. Met minder insuline ga je namelijk sneller je vetreserves verbranden. Daarnaast zou het, volgens studies, je kunnen beschermen tegen diabetes type 2 – maar daar wordt dus nog volop onderzoek naar gedaan. Let hier wel op: dit voordeel lijkt vooral relevant te zijn voor mannen. Het effect op de vrouwelijke bloedsuikerspiegel is niet helemaal duidelijk. Volgens sommige studies hebben bepaalde (extreme) vormen van intermittent fasting net het tegenovergestelde effect op het vrouwelijk lichaam.

GEZOND VOOR JE HART

Niet alleen je bloedsuiker zou dalen door periodiek vasten. Ook je slechte cholesterol zou kunnen verminderen. Die twee factoren zijn samen geweldig nieuws voor je hart. Het zou dus goed kunnen dat je op die manier het risico op hart- en vaatziekten verlaagt. Nog een schitterend voordeel van periodiek vasten!

GOED VOOR JE BREIN

Intermittent fasting zou onder andere de groei van nieuwe zenuwcellen bevorderen – super voor je hersenen.

Let wel: onderzoek naar de voordelen van periodiek vasten is nog redelijk recent – we zijn er nog geen honderd jaar mee bezig. Er zijn ook nog niet voldoende studies naar de lange termijn effecten gedaan. Hierboven vind je dus geen harde feiten, maar conclusies uit bepaalde onderzoeken. Daarbij komt ook dat de verschillende vormen van periodiek vasten, en hoe je daar zelf invulling aan geeft, risico’s met zich mee kunnen brengen. Hoe meer men de invloed van eetgewoontes op het lichaam onderzoekt, hoe duidelijker het wordt dat die invloed niet voor elk lichaam dezelfde regels volgt. Wat goed werkt voor mij zal voor jou niet noodzakelijk de beste oplossing zijn – en vice versa.

PERIODIEK VASTEN: MYTHES, EN WAT WE
(NOG NIET) WETEN

• Mythe: periodiek vasten is slecht voor je metabolisme.

Veralgemening speelt hier een belangrijke rol. Sommige, extreme vormen van periodiek vasten zijn minder goed voor je metabolisme, zeker op lange termijn. Wat er concreet bedoeld wordt is dat intermittent fasting er voor zou kunnen zorgen dat je langer in rustverbranding blijft. Je verbruikt dan minder calorieën, eenvoudig gezegd omdat je je lichaam nog niet het signaal hebt gegeven dat het tijd is om in actie te schieten.

Dit zou echter pas het geval zijn wanneer je het ontbijt overslaat en/of er buiten je vastenperiodes ongezonde eetgewoontes op nahoudt. Het volledig overslaan van maaltijden kan het risico vergroten. Wie twee tot drie gezonde en voedzame maaltijden binnen de eetperiode inplant blijft dus logischerwijs niet in rustverbranding, en doet het metabolisme geen kwaad.

• Mythe: je voelt je zwak tijdens de vastenperiode.

Deze mythe is grotendeels ontkracht in studies naar intermittent fasting. In veel gevallen is het tegenovergestelde waar: de vastenperiode brengt voor veel vasters juist meer energie, focus en helderheid. Waarom dat precies zo is, is niet volledig duidelijk.

Men vermoedt dat deze voordelen te wijden zijn aan een betere insulineregulering. Dipjes in je bloedsuiker kunnen namelijk zorgen voor vermoeidheid, wazigheid en andere (kortstondige) kwaaltjes. Denk maar aan het slaperige gevoel na een uitgebreide lunch.

Een andere mogelijke verklaring ligt misschien wel in hoe de mens geëvolueerd is. Als jagers en voedselverzamelaars zou de constante toegang tot voedsel alles behalve vanzelfsprekend zijn geweest. Het kan dus goed zijn dat de afwezigheid van voedsel iets diep vanbinnen in ons triggert – het gevoel dat we er maar beter voor zorgen dat we er in slagen een maaltijd bij elkaar te sprokkelen. En daar kunnen we best gefocust en alert voor zijn.

Wat hier wel kan kloppen? Reeds bestaande problemen met je bloeddruk kunnen ervoor zorgen dat periodiek vasten je een zwak gevoel bezorgt. Verder is het ook zo dat je lichaam mogelijk even moet wennen aan je nieuwe ritme – en dan kan zo’n neveneffect opduiken. Blijft het aanhouden? Ga dan zeker langs bij je dokter, en zet indien nodig het vasten een tijd stop.

Waar we echter niet voldoende data over hebben, is het effect van intermittent fasting op lange termijn. Dat wilt niet zeggen dat er helemaal niets over geweten is. Er zijn mensen die nagenoeg hun hele leven aan intermittent fasting doen. Zij kunnen de voordelen vanuit ervaring bevestigen. Dat “bewijs” is  jammer genoeg enkel anekdotisch. De positieve lange termijn effecten nog niet zijn vastgesteld binnen uitgebreid wetenschappelijk onderzoek. Daarvoor zouden testpersonen die aan periodiek vasten doen voor verschillende jaren medisch opgevolgd moeten worden.

Op dat soort bevestigde vaststelling is het dus nog even wachten – maar laat dat je, als je verder niet binnen een risicogroep valt, er zeker niet van weerhouden om periodiek vasten voor jezelf uit te proberen.

WANNEER JE BEST NIET AAN INTERMITTENT FASTING DOET

Ieder lichaam is anders. We raden je dus opnieuw aan om geen radicale wijzigingen in je eetgewoontes aan te brengen zonder dit met een arts te bespreken. Dit geldt dubbel voor wie onderliggende aandoeningen heeft, zwanger is of probeert te worden, borstvoeding geeft of ooit een eetstoornis heeft gehad. De voordelen van periodiek vasten terzijde, voor sommigen is dit eetpatroon niet de beste oplossing.

Een eerste risicogroep: zwangere vrouwen, of vrouwen die zwanger proberen worden. Tijdens de zwangerschap wordt periodiek vasten afgeraden. Ben je zwanger of wil je zwanger worden, en zou je toch graag aan periodiek vasten willen beginnen? Doe dit dan zeker niet zonder overleg met je arts.

Een tweede groep die beter niet aan intermittent fasting doet zijn vrouwen die borstvoeding geven. Dit onder andere vanwege de lagere bloedsuikerspiegel.

Een derde risicogroep zijn mensen die in het verleden eetstoornissen hebben bestreden. Ook hier: heed caution, en begin zeker niet aan periodiek vasten zonder dit met een arts of psycholoog besproken te hebben. Op zich is het zeker niet zo dat intermittent fasting een slechte relatie met voeding veroorzaakt. Als er echter al sporen zijn van die negatieve relatie, bestaat het risico dat een restrictief eetpatroon die weer naar de oppervlak brengt. Na al het harde werk dat je verricht (hebt) om je eetstoornis te bevechten, kun je uiteraard maar beter voorzichtig zijn.

Een laatste, meer algemene groep bestaat uit mensen met onderliggende aandoeningen. Deze groep is erg ruim, en bestaat onder andere uit mensen met een lage bloeddruk, diabetes of ondergewicht. Daarnaast kan ook het gebruik van medicatie er voor zorgen dat je niet veilig of zonder aanpassingen aan intermittent fasting kunt doen. Juist omdat deze groep zo ruim is, is het altijd beter om je huisarts te vragen of je op een veilige manier aan periodiek vasten kunt beginnen.

INTERMITTENT FASTING: IETS VOOR JOU?

WE SOMMEN DE BELANGRIJKSTE FACTOREN OP.

• Check of periodiek vasten veilig voor je is. Houd je niet enkel bij de informatie in dit artikel, maar ga zeker langs bij je huisarts voor informatie op maat. Elk lichaam is anders!
• Bedenk je waarom je aan periodiek vasten wilt beginnen. Ga je voor gewichtsverlies, of de mogelijke verbetering van je cognitieve functies? Gaat het om je algemene gezondheid, of doe je het eerder uit praktische overwegingen? Deze vragen kunnen duidelijk maken of vasten voor jou is weggelegd, en welke vorm van intermittent fasting je best uitprobeert.

Als je er voor kiest om periodiek vasten uit te proberen, houd je dan zeker aan deze gouden regels:

• Houd je aan drie maaltijden per dag, en sla bij voorkeur het ontbijt niet over.
• Kies een vorm van intermittent fasting die jou het beste ligt. Wees vervolgens consequent!
• Houd voldoende proteïnen in je dieet om volop te kunnen genieten van de voordelen van periodiek vasten.
• Krijg je last van neveneffecten als duizeligheid, zwakte of onhoudbare honger tijdens de vastenperiode? Wees dan voorzichtig. Deze neveneffecten kunnen te maken hebben met de gewenningsperiode, maar kunnen evengoed duiden op onderliggende aandoeningen. Opnieuw: je dokter is hier je vriend. Bij aanhoudende neveneffecten ga je misschien beter op zoek naar alternatieven.

Ik wil graag nog even afsluiten op een iets persoonlijkere en misschien zelfs wat melige noot. Maar… Behandel je lichaam met respect. Jezelf en je lichaam graag zien is niet voor iedereen even gemakkelijk, en de weg naar body love, lichaamsacceptatie en zelfliefde kan lang en kronkelig zijn. Soms maak je onderweg grote sprongen vooruit om een tijd later weer te staan waar je begonnen bent.

Weet dat elk lichaam liefde verdient, en dat die liefde vaak begint met een respectvolle verhouding tot je lijf. Jezelf straffen omdat je lichaam niet doet wat jij wilt lijdt nooit tot de gewenste resultaten.

Werk samen met en luister naar je lichaam.

LINKS NAAR STUDIES EN CLAIMS

[1] https://bit.ly/3QscSg1
[2] https://bit.ly/3QoKlIf
[3] https://bit.ly/3SANRB2